Gerek kurgusu gerek içeriği ile çok beğendiğim bir kitap. Meşhur Fermat Teoreminin hikayesini mükemmel bir şekilde anlatan bu kitabı, içindeki matematiksel teoremlerin hiçbirini atlamadan  bir solukta okudum. Kitabı elinize alıp gözattığınızda bir matematik kitabı imajı veriyor ve özellikle matematiğe yabancı dimağları korkutabiliyor. İlk bölümlerde hikayeyi eski yunandan başlatıp günümüze kadar mükemmel bir ustalıkla işleyen ve değindiği her konunun aslında Fermat’nın teoremi ile bir şekilde ilişkisi olduğunu sunan üslubuyla, bu teoremleri sunan matematikçilerin yaşamlarını da çok iyi işleyerek ilerliyor. Bu yaşamlardan, matematiğin ötesinde de bir çok bilgi ediniyoruz. Bahsedilen matematikçilerden bir çoğu tanıdık bildik isimler; Pisagor, Euler, Cauchy, Lagrange, Gauss, Alan Turing, John von Neuman. Bunlara bir çok önemli ve yeni isim ekliyoruz ki bunların en önemli üç tanesi Taniyama, Shimura ve Andrew Wiles.

Simon Singh’in kitabı özellikle bilimsel veya teknik alanlarda çalışan herkes için tam bir ilham kaynağı olmanın ötesinde aynı zamanda bir yol gösterici ve bir rehber. Büyük dehaların nasıl yılmadan çalıştıklarını, amaçlarına ulaşmalarındaki kararlılıkları ve bilimin gelişiminin önemli adımlarını görüyoruz. Aynı zamanda bilimsel duraklama hatta gerileme dönemlerinin hangi bağnazlıklar sonucu olduğunu insalığa zarar veren sapkın fikirlerin  nasıl bilime karşı savaş verdiğini de görüyoruz.

Kitabın bütününden çıkardığım en önemli sonuçlardan birisi de, eğer bilimsel bir çalışma yapıyorsanız ve yeni bir takım teorileri ispatlamak ya da daha iyi açıklamak gibi fikirleriniz varsa, sizden öncekilerin çalışmalarına titizlikle yaklaşmanız gerektiğidir.  Onların ne kadar iyi ve deha oldukları hem sizi korkutmamalı hem de önyargı oluşturmamalı. Ancak kesinlikle küçümsememelisiniz de. Kısacası yeni bir alanda bir bilimsel teoriyle uğraşıyorsanız onun tarihsel sürecini de incelemeniz oldukça yararlı olacaktır.

Bu arada madem koskoca bir kitapta Fermat’nın ortaya attığı meşhur problemden bahsediliyor, buna da kısaca değinelim. MÖ 500’lü yıllarda Pisagor, tüm dik üçgenler için, z hipotenüs olmak üzere:

x² + y² = z²

Denklemini ispatlayarak bilim tarihinde inanılmaz bir olayı gerçekleştiriyordu. Sadece geometri için önemli olan bir buluşun ötesinde mutlak doğru ve ispat kavramlarını da oldukça geliştiriyordu. Bu teoremden hareketle, Pisagor’dan yıllar sonra (17 yy da), Fermat, matematikçiler için kabus olacak bir problem ortaya atıyordu ve işin daha da kötüsü problemin çok çok kolay gözükmesiydi. Fermat’nın sorusu tam olarak şudur:

n > 2 için

xⁿ +yⁿ = zⁿ denkleminin tam sayılı çözümünün mevcut olmadığını gösteriniz.

Fermat bu kadarıyla da yetinmemiş, ispatı yaptığını ve açıklamayacağını da eklemiştir. Notlarında benzer iddialarla yazdığı diğer teorileri zamanla ispatlanınca matematikçiler için bu teoremi çözmek artık bir meydan okumaya dönüşmüştür. Kendisinin bunu çözüp çözemediği ise, Fermat ile birlikte bir sır olarak yok olmuştur.